Stress! Elke dag lezen we er wel iets over en elke dag maken we het mee: het is een bijna onvermijdelijk onderdeel van het moderne leven. Toch is het belangrijk om te begrijpen dat niet elke stress dezelfde is.
Waar acute stress een snelle en intense reactie is op een gebeurtenis (en ons leven zelfs kan redden), kan chronische stress sluipend en langdurig zijn én bovendien de oorzaak zijn van verschillende ziekten zoals kanker.
Het leren omgaan met beide vormen is essentieel voor ons welzijn en kan het verschil maken tussen een druk leven dat we aankunnen en een leven waarin stress de boventoon voert.
In deze blog bespreek ik de verschillen tussen acute en chronische stress en geef ik praktische tips om met beide vormen om te gaan.
Wat is acute stress?
Acute stress is de directe reactie op een uitdagende of bedreigende situatie. Denk aan de spanning die je voelt net voor een presentatie of meeting, of je schrikt van een bijna-ongeval. Deze stressfactoren activeren het sympathische zenuwstelsel waardoor je lichaam adrenaline en cortisol aanmaakt. Dit is een oude overlevingsreactie: de “vecht-” of “vluchtreactie”, die ervoor zorgt dat je alert bent en snel kan reageren.
Wat kan je doen bij acute stress?
1. Blijf ademen.
Automatisch houden we onze adem in als we in een stressvolle situatie terechtkomen. Dat zal het nog erger maken. Blijf dus ademen.
Haal diep adem door de neus en adem uit door de mond. Focus op je ademhaling.
Een eenvoudige techniek is de 4-4-6-4 methode: adem in door je neus gedurende 4 tellen, houd 4 tellen je adem in, adem uit (via de mond) gedurende 6 tellen (of langer) en houd dan je adem terug 4 tellen in. Herhaal dit zo’n 4 à 5 keer.
2. Visualisatie.
Sluit je ogen en stel je voor dat je je op een rustige plek bevindt. Of denk aan iets dat jou gelukkig maakt. Dit helpt je om je hersenen te resetten en terug te keren naar een rustige staat.
3. Beweeg kort.
Soms kan een wandeling of wat rekken / strekken de spanning in je lichaam verlichten, vooral als je stress hebt opgebouwd door fysieke inactiviteit. Op dat gebied kunnen we nog iets van dieren leren. Honden schudden zich ook nadat ze een stressvolle situatie hebben meegemaakt.
Wat is chronische stress?
Chronische stress ontstaat als de stressfactoren langdurig aanwezig zijn en niet onmiddellijk opgelost kunnen worden. Denk aan problemen in de familie, in relaties, financiële zorgen, op het werk of een angst die maar niet verdwijnt.
Deze soort stress blijft constant op de achtergrond aanwezig en kan jou letterlijk leegzuigen. Je voelt je energie smelten als sneeuw voor de zon. Op lange termijn kan dit zelfs leiden tot fysieke klachten zoals hoge bloeddruk, maagpijn, verminderde immuniteit en psychische klachten zoals angst of depressie.
Hoe pak ik dan chronische stress aan?
1. Beweeg! Doe aan sport!
Blijf niet stilzitten maar ga van die stoel af of sleur jezelf de zetel uit. Lichaamsbeweging stimuleert immers de aanmaak van endorfine en dat is toevallig een hormoon dat ervoor zorgt dat we ons goed voelen! Je hoeft geen intensieve workouts te doen, een goeie wandeling elke dag is al een grote hulp.
Zelf doe ik – naast mijn dagelijkse wandeling met de hond – elke dag minstens 30 minuten aan sport. Dat varieert van roeien, crosstrainen, fietsen, zwemmen, yoga tot meedoen met leuke youtube-filmpjes om je conditie te verbeteren én je beter te voelen.
Mijn favorieten?
2. Kijk even kritisch naar je levensstijl.
Vaak is chronische stress een gevolg van een overvolle agenda of het gevoel alles te ‘moeten’. Ik moet dit nog, ik moet dat nog … Herkenbaar?
Kijk waar je grenzen kan trekken, leer “neen” zeggen. Dit vergt oefening , maar het kan je leven veranderen. En … soms is het echt nodig. Onthoud: je zegt neen tegen iets, niet tegen iemand.
3. Mediteer.
En ja hoor, hier ben ik weer: meditatie. Sommigen onder jullie zullen nog eens met hun ogen draaien of zuchten maar ik kan er geen nadruk genoeg op leggen: meditatie helpt je om aanwezig te zijn in het moment en de negatieve spiraal van piekeren te doorbreken. Begin met een paar minuten per dag en bouw het langzaam op.
Hier en hier en hier heb ik er al over geschreven.
Ook Mindfulness kan helpen.
4. Zoek steun in je omgeving.
Aarzel niet om zorgen en hersenspinsels te delen met vrienden en familie. Dit kan echt verlichtend werken. Praten over je gevoelens kan de stress verlichten en geeft je een nieuwe perceptie.
5. Neem professionele hulp.
Het is voor velen moeilijk om alleen de chronische stress aan te pakken en op te lossen. Een coach of therapeut kan je hierin begeleiden en helpen om patronen te doorbreken die je stress in stand houden.
Kunnen we stress vermijden? Neen! Maar het is wel nodig om te begrijpen dat er twee soorten stress bestaan en dat je die leert herkennen (en erkennen), zeker wanneer stress ons leven begint te beheersen.
Het vraagt heel veel moed en zelfvertrouwen om een stap terug te zetten en tijd te nemen voor jezelf. Gun jezelf dus de tijd én ruimte om te herstellen. Ontdek hoe je door enkele kleine stapjes te nemen je leven enorm kan veranderen.
In het begin schreef ik al dat stress een onderdeel is van ons leven en onze maatschappij, maar jij hebt wel de keuze om die norm te doorbreken en de hoognodige rust te vinden. De norm van de wereld hoeft niet jouw norm te zijn. 😊
Jij bent geweldig! Ik geloof in jou!