Een aantal weken geleden las ik het volgende verontrustende nieuws: Recent onderzoek van het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD) wijst op een zorgwekkende stijging in het gebruik van slaapmiddelen onder jongeren. Maar liefst één op de vijf meisjes tussen 12 en 18 jaar heeft ooit slaapmedicatie gebruikt, een schokkende stijging vergeleken met tien jaar geleden. Deze cijfers benadrukken een groeiende afhankelijkheid van medicatie voor een probleem dat vaak complexer is dan simpelweg het gebrek aan slaap of een dipje in de stemming. Hoewel medicijnen soms noodzakelijk zijn, moeten we voorzichtig zijn met hun inzet, zeker bij jongeren. Waarom? Omdat er alternatieven zijn die minder risico’s in zich dragen en even effectief kunnen zijn op lange termijn.
Ik heb zelf twee dochters in deze leeftijdscategorie en ik kan zeggen dat ze nooit zulke medicijnen hebben genomen ondanks enkele periodes van faalangst en slapeloosheid. Omdat ik weet dat er alternatieven bestaan (waarover straks meer) en vooral: ik weet wat de risico’s van medicijnen inhouden.
1. Je wordt er afhankelijk van, het werkt verslavend.
We mogen er 100% zeker van zijn: slaapmiddelen en antidepressiva gebruiken werkt verslavend. Zeker jongeren lopen het risico om afhankelijk te worden van deze medicijnen. Vele ouders maken zich zorgen over roken, drinken en drugs … maar onderschatten het verslavende karakter van de slaapmiddelen en antidepressiva.
Wat begint als een oplossing voor een tijdelijk probleem, kan snel een langdurige afhankelijkheid creëren. Voor je het weet, beland je in een vicieuze cirkel: ons lichaam zal het immers meer en meer nodig hebben om hetzelfde effect te verkrijgen.
2. Er zijn zoveel verschillende bijwerkingen.
Mensen die antidepressiva gebruiken, beseffen niet onmiddellijk dat ze niet alleen de depressieve gevoelens verminderen, maar ook de positieve emoties beïnvloeden. Ze worden gewoon gevoelloos. Ook slaapmiddelen hebben bijwerkingen zoals vermoeidheid, concentratieproblemen en zelfs mentale problemen.
Je kan je dus inbeelden dat dit bij jongeren – na veelvuldig gebruik – invloed heeft op hun emotionele en cognitieve groei.
In plaats van de problemen op te lossen, zorgen deze middelen ervoor dat er problemen bij komen.
3. Er zijn diepere oorzaken die niet worden aangepakt.
Die medicijnen zorgen er inderdaad voor dat je je niet meer depressief voelt en dat je kan slapen … maar kijk liever naar de oorzaken van het probleem. Waardoor ontstaat er stress, angst en slaaptekort? Er bestaan betere oplossingen voor deze problemen die heel wat duurzamer zijn.
Wat kunnen we doen om onze slapeloosheid en onze depressieve gevoelens aan te pakken?
1. We kunnen onze slaaphygiëne verbeteren.
Een uur voor je slapen gaat, zorg je ervoor dat je niet meer naar schermen kijkt. Het blauwe licht van een scherm beïnvloedt immers het slaaphormoon melatonine. Doe iets rustigs, lees een boek of maak een deugddoende avondwandeling om je dag af te ronden.
2. Maak van meditatie of mindfulness je dagelijkse routine.
Deze twee technieken helpen ons om stress te verminderen en om rustiger te worden. Toen mijn jongste dochter last kreeg van faalangst, heeft meditatie haar geholpen om dit aan te pakken. Als ze niet kon slapen, kocht ik voor haar de meditatieapp Meditation moments aan die ze dagelijks begon te gebruiken. Ze voelde al snel het verschil en sliep als een roosje.
3. Doe aan sport.
Regelmatig bewegen is één van de beste manieren om stress te verminderen en je slaapkwaliteit te verbeteren. Sinds augustus 2023 doe ik elke dag minstens 30 minuten aan sport: mijn stresslevel is aanzienlijk gedaald en ik slaap veel dieper dan voordien.
4. Ga in therapie: je hoeft het niet alleen te doen.
Gesprekken met een therapeut, een psycholoog of een coach kunnen helpen om onze emoties beter te begrijpen en met problemen om te gaan. We hebben hiervoor geen medicijnen nodig. Uiteraard is dat zeer confronterend en sommigen onder ons willen de feiten liever niet onder ogen zien. Dan zijn medicijnen uiteraard de “gemakkelijkste weg”.
5. Ga na wat je eet.
Het is wetenschappelijk bewezen dat depressies in onze darmen ontstaan. Wat in onze darmen terechtkomt, is eerst langs onze mond gegaan. Misschien is het dus het overwegen waard om iets aan onze eetgewoontes te doen?
Wat we eten, heeft immers een grote invloed op onze gemoedstoestand en onze slaap.
Zo kan die snelle avondsnack, een uurtje vóór het slapengaan, onze nachtrust al beïnvloeden: onze organen kunnen geen rust vinden omdat ze moeten werken om het eten te verwerken.
Als het bovendien nog ongezonde voeding is, heeft ons lichaam nog meer werk om dit te verwerken.
Fast-Food is misschien easy food … maar allesbehalve healthy food. Het maakt ons lichaam niet alleen kapot, maar heeft ook invloed op onze mentale gezondheid.
Een gezond, gebalanceerd dieet kan dus bijdragen aan een betere mentale en fysieke gezondheid.
Laten we er allemaal aan werken om die cijfers van het VAD te laten dalen. Laat ons het goede voorbeeld geven en laten we ervoor zorgen dat onze jongeren vanaf nu betere oplossingen zoeken dan medicijnen om negatieve gevoelens en een slaaptekort tegen te gaan.
Hoe was jouw reactie op dit nieuws en hoe zou jij dit aanpakken? Schrijf het hieronder en wees zo een inspiratie voor anderen.