In mijn boek Mijn Kind, Sterk Kind schrijf ik in een bepaalde passage over de impact van een vaderfiguur – of het gebrek daaraan – op de zelfwaardering van een kind en zelfs van een volwassene. Het is een onderwerp dat me raakt, omdat ik het effect van een afwezige of emotioneel onbereikbare vader keer op keer zie terugkomen in de verhalen van vrouwen maar ook omdat ik er zelf ervaring mee heb.

Susan E. Schwartz heeft het in The Absent Father Effect on Daughters over hetzelfde onderwerp. Ze spreekt over father hunger – het brandende verlangen naar erkenning, liefde en verbinding van een vader. En als die honger onvervuld blijft? Dan blijft het knagen. Soms zo subtiel dat je het pas jaren later beseft, wanneer je je afvraagt waarom je altijd zo hard werkt voor een compliment, waarom je relaties steeds in dezelfde patronen vervallen of waarom stilte voelt als afwijzing.

Een vader hoeft niet fysiek weg te zijn om afwezig te zijn. Een emotioneel onbereikbare vader kan net zo’n groot gat achterlaten. Of een vader die van thuis uit werkt maar wel voortdurend aan het werk is en amper deel uitmaakt van het gezin. Dat is misschien nog verraderlijker want hoe benoem je iets wat er nooit écht was? Hoe rouw je om een leegte?

Veel vrouwen die opgroeien zonder die stevige, bevestigende vaderliefde, gaan op zoek naar erkenning in de buitenwereld. Ze worden perfectionisten, pleasers of raken verstrikt in relaties waarin ze zichzelf moeten bewijzen. Ze hebben het gevoel dat hun waarde afhangt van hun prestaties of van hoe goed ze voor anderen zorgen. Herkenbaar?

Schwartz brengt een interessant concept aan: de inner father. Zelfs als onze echte vader tekortschiet, kunnen we zelf een innerlijke vaderfiguur ontwikkelen. Eentje die wél zegt: “Je bent waardevol. Je bent genoeg. Ik zie jou.” Dit vraagt oefening, geduld en vooral zelfcompassie maar het is wel de sleutel tot heling.

Hoe doorbreek je de cirkel?

Vaak zie je dat vaderafwezigheid een generatiepatroon is. Misschien had jouw vader zelf ook geen goede vaderfiguur? Misschien wist hij niet beter? Maar jij hebt de kracht om de cyclus te doorbreken. Door bewust te kijken naar je patronen, door ruimte te geven aan je verdriet en gemis en door stap voor stap een nieuw verhaal te schrijven: voor jezelf en voor de generaties na jou.

Hoe kan je hiervan helen?

De wonde van een afwezige vader blijft misschien altijd een deel van je verhaal maar hoeft niet langer de hoofdrol te spelen. Door je eigen innerlijke stem te versterken en liefdevoller naar jezelf te kijken, kan je die drang naar bevestiging afzwakken op een manier die geen externe goedkeuring meer nodig heeft. Je kunt jezelf geven wat je zocht in de ander.

Je bent het waard. Altijd al geweest.

5 Tips om jezelf te helen en te groeien.

Schrijf een brief aan je vader (en nee, je mag hem nooit versturen).
Zeg alles wat je altijd al wilde zeggen: de boosheid, de pijn, de vragen. Schrijf zonder filter, zonder rem. Dit is voor jou, niet voor hem. Soms is het opschrijven van wat vastzit al een eerste stap naar bevrijding.
Creëer je eigen vaderlijke affirmaties.
Wat had je als kind willen horen? “Ik ben trots op je.” “Je bent goed zoals je bent.” “Je hoeft niets te bewijzen.” Schrijf de uitspraken op en zeg ze hardop tegen jezelf. Voelt het in het begin belachelijk? Prima, dat betekent dat je iets doorbreekt.
Doorbreek de cirkel bewust.
Merk je dat je dezelfde patronen aantrekt in relaties? Ga ermee aan de slag. Therapie, coaching, een goed boek. Geef jezelf de kans om te groeien. Je hoeft dit niet alleen te doen.
Bouw een ondersteunend netwerk.
Als je vaderfiguur ontbrak, zoek dan mensen die wél die steun en bevestiging kunnen geven. Een mentor, een goede vriend(in), een inspirerende leider. Je mag jezelf laten dragen.
Wees je eigen veilige haven.
Leer luisteren naar jezelf. Voel wat je nodig hebt en geef het aan jezelf. Dat is geen egoïsme, dat is heling. De vader die je miste, kan je nooit volledig vervangen maar je kan wél een nieuwe basis in jezelf bouwen, steviger dan ooit.

Hoe ervaar jij dit artikel? En is het voor jou herkenbaar? Laat het zeker weten in de comments onderaan dit artikel.