Je hebt het waarschijnlijk wel al enkele keren meegemaakt dat je je respectloos behandeld voelde. “Voelde”, want misschien was het helemaal niet de bedoeling van de andere persoon om respectloos te zijn. Alles is immers perceptie en wat wij ervaren, wordt bepaald door ons verleden, onze waarnemingen en onze gedachten. Wat gebeurt, is neutraal: wij hangen er zelf een betekenis aan en dit kan de positieve weg uitgaan, maar meestal kiezen we de negatieve weg. Neem dus de tijd om te beoordelen wat er is gebeurd en om erachter te komen of de andere persoon werkelijk respectloos wilde zijn. Als je dan de behoefte voelt om hun gedrag aan te pakken, kalmeer dan eerst, wik en weeg je woorden en bedenk hoe je kan reageren. Het ergste wat je kan doen, is reageren in emotie. Daar doe je meer kwaad dan goed mee.
Maar we kunnen het niet ontkennen: we leven in een wereld waar er steeds meer agressiever wordt gereageerd en waar er toch een toename is van respectloosheid. Op school merken we dat studenten minder en minder respect tonen voor hun leerkrachten of docenten, er zijn mensen die de coronamaatregelen weigeren te respecteren door volkomen hun eigen zin te doen, in het parlement en de senaat zien we respectloos gedrag van politici tegenover elkaar maar ook tegenover hun kiezers. We mogen als burger dan wel stemmen: de stemmen worden vaak niet gevolgd en er worden coalities gevormd om toch de eigen functies en “postjes” te beschermen of binnen te rijven. Op sociale media of onder de artikels in nieuwsapps verschijnen afbrekende en negatieve commentaren alsof de schrijver alles beter weet. Wat geeft die persoon het recht om zo openlijk aan te vallen? Ik vraag me soms af wat de gedachtenkronkels bij deze mensen zijn. Laat elkaar toch gewoon met rust.
Het lijkt alsof de respectloosheid gedurende de laatste jaren enorm gegroeid is, maar dat is maar schijn. We zien namelijk ook mooie voorbeelden van respect tegenover onze medemens: onverwacht hulp aan buren of alleenstaanden, applaus voor de zorgsector, restaurants die gezonde en lekkere maaltijden bezorgen aan de ziekenhuizen en verzorgingstehuizen zodat deze mensen tijdens hun drukke en zware shiften toch nog iets deftigs te eten krijgen.
Wanneer we voelen dat iemand ons niet respectvol benadert, doet dat pijn, heel veel pijn. Het is immers ons geboorterecht dat we menswaardig en respectvol worden behandeld. Neem het niet persoonlijk: het zegt veel over die persoon die jou respectloos behandelt. De situatie waarin die persoon is verzeild geraakt, heeft hem of haar ertoe aangezet om andere mensen zo te behandelen. Is het gemakkelijk om begrip te tonen? Neen, maar ik geef je hier enkele tips mee om sterker te staan als het je overkomt.
1. Neem het niet persoonlijk op.
Want zoals we al eerder hebben geleerd in mijn blogs: al wat je zegt over een ander, zegt iets over jezelf. Lees het nog maar eens na in mijn blog over spiegelen.
Ook al was hun gedrag zeer respectloos, doe je best om het niet persoonlijk op te vatten. Misschien maakt die persoon zaken mee die de onderliggende redenen vormen voor hun gedrag.
Er zijn immers mensen die een korter lontje hebben als ze stress hebben of zich wat minder voelen. Of ze zijn in gedachten verzonken als ze ergens toekomen of ze voelen zichzelf wat minderwaardig om in een nieuwe omgeving vol mensen binnen te komen en zeggen daarom enkel goedendag tegen de gezichten die ze echt kennen. Empathisch zijn betekent niet dat je het respectloze gedrag van die persoon moet dulden, maar het kan je wel helpen begrijpen waarom die persoon zo reageert.
2. Probeer de intentie van de respectloze persoon te achterhalen.
Zoals ik in het begin al schreef: je voelt je respectloos behandeld maar misschien was dat helemaal niet de bedoeling van die persoon. Geef daarom de ander het voordeel van de twijfel en trek niet onmiddellijk je conclusies dat die persoon je echt wou kwetsen of respectloos wou behandelen.
Ik was als kind en tiener vaak in gedachten verzonken. Al fietsend naar school kon ik soms verbaasd op school aankomen met de gedachte “Oei, ik ben er al”. Dus als mensen mij op dat moment goedendag toeriepen of claxonneerden als ze mij passeerden, had ik het soms heel laat door wie het was (als ik het al hoorde). Ik herinner mij dat een tante toen regelmatig tegen mijn ouders zei: “Nele toont echt geen respect voor mij! Ze negeert me als ik haar tegenkom!”. Terwijl ik haar niet eens had gezien. Gelukkig kenden mijn ouders mij op dat gebied en wisten ze dat ik het niet met opzet deed maar dat ik haar echt niet had gezien.
3. Blijf vriendelijk en vraag desnoods naar verduidelijking.
Het is niet moeilijk om woorden of acties van anderen verkeerd te interpreteren, integendeel. Als je dus twijfelt over de intentie van de andere persoon, kan het soms nuttig zijn om door te vragen. Blijf hierbij zeer rustig, probeer toonvast te blijven en gebruik de geweldloze communicatie. Het kan zijn dat je eerst inwendig tot 10 moet tellen om te kalmeren of dat je even in een andere ruimte stoom moet aflaten. Wees niet verbaasd als de andere “uit de lucht komt vallen” en jou vertelt dat het helemaal niet zijn/haar bedoeling was je zo te behandelen.
4. Bepaal of het de moeite waard is om te reageren.
Stel: het is de eerste keer dat deze (respectloze) gebeurtenis voorvalt, dan is het misschien beter dit te negeren en er je tijd én energie niet in te steken maar je wel te concentreren op de zaken die wel positief verlopen. Een confrontatie met die persoon kan op niets uitdraaien of erger nog: de situatie kan zo hard escaleren dat jullie het niet meer in de hand hebben.
Maar als het gedrag echter vaker voorkomt of als jij en/of je omgeving er echt last van hebben, is het wel de moeite waard om er iets van te zeggen (op een geweldloze manier).
Wanneer je partner bijvoorbeeld regelmatig grove dingen tegen je zegt en geen rekening houdt met je gevoelens, wordt het tijd om te praten (desnoods met een professioneel iemand erbij). Maar als je buren eenmalig wat meer mensen uitnodigen dan de gevraagde vier personen van de coronamaatregel die nu gevolgd moet worden, kan je dit beter negeren, je energie in je gezin steken en zelf onderling leuke dingen doen.
5. Verras hen met een positieve reactie.
Ontwapen hen op een vriendelijke manier. Wanneer iemand jou onbeleefd of respectloos benadert, verras hen dan met een vriendelijke reactie. In plaats van boos te reageren of wraak te nemen, toon dan je mooiste glimlach en reageer met vriendelijke woorden. Bijvoorbeeld: als je partner snauwt dat je in zijn/haar weg staat in de keuken, kan je reageren met een mooie glimlach en de woorden: “Sorry schat, nam ik te veel plaats in? Zal ik je wat meer ruimte geven?”. Zo geef je die persoon de ruimte om na te denken over hun “brute” gedrag.
Opgelet: als het respectloze en onbeleefde gedrag een terugkerend patroon vormt, kies dan voor een assertieve aanpak en gebruik geweldloze communicatie om hen op hun gedrag te wijzen. Maar ook hierbij geldt dezelfde regel: blijf uit de emotie.
In mijn volgende blog geef ik je nog meer tips mee om om te gaan met respectloos gedrag. Heb je een concrete situatie of wil je hierover iets specifieks weten? Laat het hieronder in de comments weten en je krijgt een antwoord in de volgende blog. 😊 Een leuke aanpak niet? En bovendien ben je onmiddellijk geholpen.