Schijnheiligheid in acties tegen pesten: hoe ga je om met die dubbele moraal

Binnenkort is het in België weer de actie “Neen tegen pesten”. Er wordt een lied uitgebracht dat vele kinderen en jongeren in volle borst weer gaan meezingen, je hebt de “stip it” actie waar jongeren stippen op hun hand zetten, een actie tegen pesten. Deze actie die ons wijst op het belang van solidariteit, respect en medemenselijkheid zien we elk jaar terug opduiken. Op verschillende manieren wordt onze aandacht gevestigd op het bestrijden van pestgedrag in scholen, op het werk én online.

Ik kijk steeds met een dubbel gevoel naar deze actie. Begrijp me niet verkeerd: de boodschap die wordt gebracht is krachtig en meer dan nodig, maar toch zijn er onder de grootste roepers “tegen pesten” mensen die niet geheel vrij zijn van enig pestgedrag. Mijn haren komen overeind als ik de ene moment iemand hoor roepen dat die tegen pesten is en de andere moment online duchtig “meepest” met anderen.

Deze paradox roept zoveel vragen op over schijnheiligheid en hoe we hiermee moeten omgaan.

Wat is schijnheiligheid?

Schijnheiligheid is het feit dat mensen doen alsof ze zich aan bepaalde waarden en normen houden maar in het werkelijke leven ze helemaal niet naleven.

In het geval van de actie “Neen tegen pesten” betekent dit dat sommige mensen dus de actie ondersteunen door die 4 stippen op hun hand te zetten, de hashtag te delen etc maar tegelijkertijd mensen uitsluiten of zelfs pesten. Deze dubbele moraal is zo frustrerend. Geloof me, ik ben als kind, als jong meisje en zelfs op latere leeftijd gepest geweest: dit is zo pijnlijk en in sommige gevallen zelfs heel traumatisch geweest.

Hoe komt het dat er zoveel schijnheiligheid is bij zulke acties?

Eerst en vooral heb je de sociale druk. Deze acties zijn populair en veel mensen voelen zich verplicht om mee te doen. Want wat als ze niet meedoen? Misschien horen ze er dan niet bij? Ze willen iedereen tonen dat ze aan zulke pestpraktijken niet meedoen, ook al is het in werkelijkheid anders.

Anderzijds beseffen sommige mensen niet dat hun eigen drag een pestgedrag kan zijn. Ze denken dat pesten enkel gaat over fysiek geweld, uitjouwen, openlijke vijandigheid terwijl er zoveel subtielere vormen van pesten bestaan: roddelen, negeren, uitsluiten, passief-agressief gedrag of opmerkingen, …

Soms zijn mensen zich ook niet bewust dat ze pestgedrag vertonen. We beseffen vaak niet dat ons gedrag anderen kan kwetsen. Zeker niet als er emoties aan te pas komen of als er druk is van buitenaf.

Hoe ga je nu om met schijnheiligheid?

Wees bewust van je eigen gedrag

We geven snel commentaar op anderen, maar vergeten soms naar onszelf te kijken.

“Veeg eerst voor eigen deur” zeggen we wel eens. Zijn wij altijd wel goed bezig? Dragen wij die moraal nog altijd even hoog?

Zijn wij ons ook bewust van de impact van ons gedrag op anderen?

Door even kritisch naar onszelf te kijken, gaan we minder snel anderen veroordelen.

Creëer bewustzijn

Veel schijnheiligheid komt voort uit onwetendheid.

Door mensen te blijven informeren wat pesten allemaal inhoudt en hoe het zich kan manifesteren, gaan we meer mensen bewust maken van hun gedrag en kunnen we zelfs aanzetten tot gedragsverandering.

Ga met mensen in dialoog. Communicatie is belangrijker dan loutere beschuldigingen.

Confronteer op een respectvolle manier, gebruik hiervoor de geweldloze communicatie

Als je merkt dat iemand hypocriet gedrag vertoont, kan je die persoon er op een respectvolle manier op wijzen. Zo kan dit sneller leiden tot gedragsverandering of bewustzijn. Met een veroordeling ga je echter het omgekeerde bereiken.

Geef zelf het goede voorbeeld

Blijf de boodschap van de actie ondersteunen door het goede voorbeeld te geven. De boodschap van zulke acties is immers belangrijk. Door zelf het goede voorbeeld te geven, vergroot je de kans op ene positieve verandering in je omgeving.

Schijnheiligheid is menselijk. Het is iets waar we allemaal, bewust of onbewust, wel eens schuldig aan zijn. In plaats van ons te focussen op de tekortkomingen van anderen, kunnen we het beste onszelf blijven ontwikkelen en de kernwaarden van campagnes zoals “Neen tegen pesten” actief uitdragen. Alleen door consistent en reflectief te zijn in ons eigen gedrag, kunnen we de verandering zijn die we willen zien.

Hoe ga jij om met schijnheiligheid? Schrijf het hieronder en wees zo een inspiratie voor anderen.