We hebben allemaal liefde nodig in ons leven. Het is een fundamenteel element in onze opvoeding.
Het is echter belangrijk om te erkennen dat liefde niet altijd onvoorwaardelijk is. Denk zelf even na: heb jij onvoorwaardelijke of voorwaardelijke liefde gekend in je leven? Of omgekeerd: geef jij onvoorwaardelijke of voorwaardelijke liefde?
Sommige ouders kunnen immers onbewust hun eigen onzekerheden en angsten projecteren op hun kinderen, waardoor liefde niet langer onvoorwaardelijk wordt gegeven maar gewoon voorwaardelijk is.
In dit artikel leg ik je haarfijn uit wat voorwaardelijke liefde is, hoe ouders hun onzekerheden op hun kinderen kunnen projecteren en welke gevolgen dit kan hebben voor de ontwikkeling van een kind. Want geloof me, elke week zie ik wel iemand in mijn praktijk die de gevolgen meedraagt van voorwaardelijke liefde.
Wat is voorwaardelijke liefde?
Voorwaardelijke liefde verwijst naar een vorm van liefde waarbij genegenheid en acceptatie afhankelijk zijn van het voldoen aan bepaalde voorwaarden.
Ouders die voorwaardelijke liefde geven, stellen (onbewust) verwachtingen en eisen aan hun kinderen. “Nu jij zo stout bent, vindt mama je niet meer lief, hoor.” “Is dat de dank die ik krijg voor alles wat ik al voor je heb gedaan?”
Je leest het: enkel als het kind goede punten haalt, sterk is in sport of aan andere prestatiegerichte normen voldoet, zullen de ouders liefde en erkenning geven. En dan nog… het zal nooit goed genoeg zijn voor de ouders.
Ik kan je verhalen vertellen over ouders die hun zoon lieten vallen omdat hij geen dokter wilde worden, net zoals zijn vader, maar garagist omdat hij gek was op auto’s. Of een vader die zijn dochter niet meer wilde zien omdat ze voor de liefde van haar leven had gekozen: die liefde was toevallig een vrouw en paste dus niet in zijn ideaalbeeld van het leven. Een ander voorbeeld: ouders die kwaad zijn op hun kind omdat het slechte punten heeft behaald in plaats van gewoon even te vragen hoe het komt. Is het niet begrijpen van de leerstof de oorzaak? Of komt het door onkunde? Of omdat het kind te weinig tijd heeft besteed aan de studie wegens andere “verplichtingen”?
Projectie van onzekerheden op kinderen
De valkuil van vele ouders is dat ze hun eigen onzekerheden, angsten en onvervulde verlangens projecteren op hun kinderen. Dit kan gebeuren door onrealistische verwachtingen te stellen (“Ik wil dat je op je volgende rapport 75% haalt voor wiskunde.”), het kind te vergelijken met anderen (“Waarom kan je niet net zoals je broer doen?”), of door hun eigen onverwerkte emoties op het kind te projecteren (“Ik zou dat niet doen als ik jou was, jij gaat dat niet kunnen.”).
Wat zijn de gevolgen?
1. Laag zelfbeeld: kinderen die opgroeien met voorwaardelijke liefde, kunnen een laag zelfbeeld ontwikkelen omdat zij het gevoel krijgen dat ze niet goed genoeg zijn. Zij internaliseren de boodschap dat ze alleen waardevol zijn als ze aan bepaalde voorwaarden voldoen.
2. Angst en onzekerheid: kinderen willen voortdurend proberen te voldoen aan de verwachtingen van hun ouders. Ze voelen een constante druk om te presteren en zijn bang om teleur te stellen. Ze lopen – als het ware – op de toppen van hun tenen. Ook in hun verdere leven zullen ze hun ouders blijven pleasen voor goedkeuring: jammer genoeg zullen ze die nooit krijgen.
3. Problemen met emoties: kinderen die voorwaardelijke liefde hebben ontvangen, kunnen moeite hebben om hun emoties te uiten en te reguleren. Ze hebben immers geleerd om niet te voelen: hun gevoelens waren immers niet belangrijk, hun emoties werden niet serieus genomen. Hun emotionele behoeften werden immers nooit erkend: “Je gaat hiervoor toch niet huilen, zeker? Doe niet zo belachelijk, je stelt je aan.”
4. Relatieproblemen: gezonde relaties aangaan is moeilijk voor kinderen die voorwaardelijke liefde hebben gekend. Krijgen zij plots onvoorwaardelijke liefde, dan kunnen ze dat niet ontvangen, laat staan dat ze het zelf kunnen geven. Ze zijn het immers gewend dat liefde afhankelijk is van bepaalde voorwaarden.
Ouders moeten zich bewust zijn van de impact van hun opvoeding. Daarom is het noodzakelijk voor ouders om aan zichzelf te werken: staan ze sterk en zelfzeker in het leven, dan zullen hun kinderen dit automatisch overnemen. In mijn boek Mijn Kind, Sterk Kind lees je er alles over. We moeten ons bewust zijn welke trauma’s en onzekerheden in onszelf leven zodat we hieraan kunnen werken. Onze kinderen kunnen er alleen maar baat bij hebben.
Welke liefde heb jij gekend? Onvoorwaardelijke of voorwaardelijke liefde? Als je wil, kan je er hieronder over schrijven en kan je anderen inspireren.
Jij bent het waard om je sterk en geborgen te voelen.