Als we de betekenis van respect opzoeken, krijgen we de volgende definities:

Gevoel of uiting waarmee je laat merken dat je iemand aanvaardt als een waardig en waardevol mens. (woorden.org)
Aanzien, eerbied of waardering die men heeft voor (of ontvangt van) iemand vanwege zijn/haar kwaliteiten, prestaties of vaardigheden. (woorden.org)
Het woord betekent oorspronkelijk omzien naar, en vandaar rekening houden met. (Wikipedia)

Heb jij respect voor iedereen (inclusief jezelf)? Zou jij respect kunnen opbrengen voor iedereen, ook al zijn er verschillende meningen, hebben jullie een verschillende huidskleur of een andere religie? Of kan jij nog respect tonen aan iemand die iets misdaan heeft?

Elke dag zien we voorbeelden van respectloos gedrag in ons leven: op (sociale) media, in de straat, in onze nabije omgeving,… Als ik naar de reacties kijk op online nieuwsartikels, zie ik de ene respectloze reactie na de andere. Iedereen heeft zijn mening klaar en veroordeelt erop los.

Negatieve opmerkingen krijgen van een persoon die jou niet kent, dat kwetst. Hoe zou jij je voelen als je van wildvreemden (of zelfs bekenden uit je omgeving) negatieve commentaar zou krijgen? De meeste mensen voelen zich terstond slecht en gaan twijfelen aan zichzelf. Op dat moment wordt je perceptie bepaald door de perceptie van een ander.

“Doe een ander niet aan wat je zelf niet aangedaan wil worden.” “Behandel een ander zoals je zelf behandeld wil worden”. Ik heb dit van jongs af geleerd. Sommigen hebben dit blijkbaar nooit gehoord want er wordt negatief becommentarieerd dat het een lieve lust is. Aangezien we het hele verhaal van die persoon niet kennen, moeten we geen commentaar leveren. Wij hebben het recht niet om anderen slecht te behandelen.

Voor diegenen die anderen online slecht behandelen: zou je ditzelfde gedrag vertonen als de persoon in kwestie voor je neus stond? Of doet het feit dat je aan je computer of op je smartphone zit, je sterker voelen dan de persoon die je in werkelijkheid bent?

We zien en horen veel mensen (misschien nu wat minder door het coronavirus). Met sommigen hebben we meteen een klik en met anderen dan weer niet. Als we iemand ontmoeten die we minder leuk of zelfs irritant vinden (het is niet omdat we iemand niet leuk vinden, dat die persoon effectief niet leuk is!), is het misschien moeilijk om die even respectvol te behandelen als diegenen die we heel graag hebben.

Er zijn verschillende types mensen bij wie je het moeilijker kan hebben om hen respectvol te benaderen als diegenen die (in jouw ogen) goed zijn:

mensen die zich grof gedragen, respectloos gedrag vertonen tegenover anderen (en ook tegen zichzelf)
mensen die weigeren verantwoordelijkheden te nemen voor hun daden of nalatigheden en de schuld steeds op iemand anders afschuiven
mensen die iets fout hebben gedaan maar die niet zelfs beseffen dat ze fouten maken (en blijven ontkennen dat ze er kunnen maken)
narcisten
manipulators en egoïsten
dwangmatige leugenaars
mensen die jou laten voelen dat je voor hen minderwaardig bent
…

Kan jij voor zulke mensen nog respect opbrengen? Kan je hen met een glimlach en de nodige beleefdheid behandelen? En belangrijker: wil jij dat ook?

Tijdens mijn coachingsessies hoor ik vaak: “Die persoon heeft niet het minste respect! Hoe kan je dan verwachten dat ik respect voor die persoon opbreng?” Op dat moment hoor ik de middeleeuwse gedachte “Oog om oog, tand om tand”. Als de ander jou zoveel pijn heeft aangedaan, ga jij dan net hetzelfde bij hem of haar doen zodat ze van hetzelfde laken een broek krijgen? Of als die andere persoon je huis in brand steekt, ga jij dan ook zijn of haar huis in brand steken?

Wat maakt ons dan beter dan hen? Eigenlijk doen we op dat moment net hetzelfde en zijn we geen haar beter dan die andere persoon. Besef dat sommigen gewoonweg niet weten wat respect is. Ze weten niet hoe ze op een respectvolle manier met zichzelf en met anderen moeten omgaan. We kennen het hele verhaal niet en weten niet welke “grote rugzak” ze met zich meesleuren.

Er bestaan verschillende niveaus van respect. We zijn liever en beleefder voor anderen dan voor onszelf. We behandelen vreemden of mensen die we niet zo goed kennen, respectvoller dan diegenen die het dichtst bij ons staan zoals onze partner, broers of zussen of ouders. De mensen die het goed met ons menen en ons telkens weer steunen, schelden we het vaakst uit als het ons niet zint. Waar of niet? Denk maar even aan een situatie die onlangs is voorgevallen.

Ook op sociale media spuien we ongeremd al onze commentaren, zelfs meer dan we in het werkelijke leven zouden doen. Ik herinner mij ooit een reportage: een man had een bekende Vlaming uitgescholden voor het vuil van de straat. Een televisieploeg is nadien samen met die bekende Vlaming naar het huis van die persoon gegaan met de vraag of hij diezelfde woorden nog eens “live” kon herhalen. Resultaat: de deur werd dichtgegooid. Niet dat die bekende Vlaming en de cameraploeg echt respectvol handelden, ik wil enkel aantonen dat het makkelijker is om “anoniem” respectloos gedrag te vertonen.

Respect begint bij onszelf. Het is een aangeboren eigenschap en houding die ons eigen is. Wanneer we zelf respect hebben, gaan we dit sowieso ook uiten naar anderen toe. Pas als jij het hebt, kan je het geven. Door anderen (die het misschien niet verdienen) respectvol te behandelen, tonen we in wezen respect voor onszelf en laten we die andere persoon zien hoe ze anderen kunnen respecteren. Wij zijn niet verantwoordelijk voor de reactie van een ander, wel voor onszelf.

Zelfrespect is een noodzaak en daar kan aan gewerkt worden. Die stappen moet je wel zelf zetten en kunnen niet door een ander gezet worden. Als je het moeilijk vindt om hierin stappen te zetten, kan je je laten begeleiden door een coach (ik ben zo’n coach die je daar graag in begeleidt 😊).

Wil je graag weten hoe je toch respectvol kan zijn naar mensen die je (eigenlijk) niet kan uitstaan? Dan geef ik je hieronder enkele tips.

1. Aanvaard dat we niet allemaal hetzelfde zijn.

We zijn allemaal verschillend én bovendien uniek. We worden niet bepaald door onze acties, karakters, houdingen,…
We hebben allemaal een verschillende achtergrond, cultuur, religie en overtuiging en voor sommigen is het moeilijk om die verschillen te accepteren. Toch kunnen we leren van elkaar. Door te leren en anderen te aanvaarden verruimen we onze visie en onze perceptie. Onze mening, onze cultuur, ons geloof,… is niet het enige en niet het enige juiste. Als we dat laatste blijven volhouden, schenden wij het bestaan van anderen. We zijn allemaal perfect in staat om met al onze verschillen samen te leven en elkaar respectvol te benaderen.

2. Oefen de respectvolle interactie.

Als je niet vriendelijk kan zijn tegenover iemand op het werk omdat die persoon niet handelt zoals jij het wil, wees dan in ieder geval professioneel. Als je niet beleefd kan blijven tegen iemand in je omgeving, bewaar dan een veilige afstand. Als je niets liefs kan typen of zeggen, hou je dan stil. Voel je enige frustratie, maak een ommetje. Ga even naar buiten en wandel. Of reageer je boosheid af op enkele kussens of een boksbal (geen levend wezen!!!).

Als we iemand niet graag hebben en die persoon niet met respect kunnen behandelen, dan voelt die persoon dat aan en zal die net hetzelfde doen. Het is als het ware een vicieuze cirkel die maar blijft doorgaan. Wanneer we die persoon echter wel respectvol benaderen, werken we niet alleen aan onze tolerantie maar tonen we ook dat we onszelf voldoende respecteren om niet op dezelfde lijn als hem/haar te staan. Zoals ik al zei: je bent niet verantwoordelijk voor de ander, wel voor jezelf. Laat zien dat jij het wel kan, door gewoon respect voor jezelf te hebben.

3. Kijk (objectief) naar de feiten en laat het ego achterwege.

Neem zaken niet persoonlijk op. Als je het moeilijk hebt om die ene persoon te respecteren, probeer dan de situatie te bekijken en niet de persoon. Misschien kan die persoon het niet helpen zo te doen en zoiets te zeggen omdat die persoon zich niet goed in zijn/haar vel voelt. We kennen immers de grootte van de rugzak niet. We weten niet welke issues een ander met zich meedraagt. Als het toch zaken zijn waarvan je vindt dat ze niet kunnen, weet dan dat iedereen fouten kan maken, ook jij. We zijn niet perfect en we zullen het nooit zijn.

Wij zijn goed zoals we zijn.

Wij zijn allemaal evenveel waard en verdienen allemaal respect. Als wij respectvol gedrag tegenover anderen vertonen, respecteren we onszelf. Omgekeerd geldt dit ook: als wij onszelf respectvol behandelen, zullen we anderen ook met respect benaderen.

Als jij jezelf respecteert, zullen anderen jou respecteren.

Hoe ga jij met anderen om? Laat het hieronder zeker weten en wees op die manier een inspiratie voor anderen.