Grenzen stellen: velen onder ons hebben het hier heel moeilijk mee. Meestal merkt iemand pas nadien dat er over zijn/haar grenzen gegaan is maar op het moment zelf heeft die persoon niets door. Dit gebeurt omdat veel mensen het afgeleerd hebben om echt te voelen. Hoe voel jij je op dit moment? Kan jij exact jouw gevoelens omschrijven en delen met anderen? Of kan je het wel maar durf je je gevoelens niet kenbaar te maken omdat er in het verleden dikwijls werd gezegd dat je “niet zo belachelijk moest doen” als je je gevoelens uitte?
Correct je grenzen kunnen stellen is heel belangrijk, zowel voor je mentale, emotionele maar ook voor je fysieke gezondheid. Grenzen zijn ook persoonlijk. Jouw grenzen zijn niet dezelfde als de grenzen van iemand anders. Vergelijk jezelf dus niet met anderen. Een ander kan het bijvoorbeeld perfect verdragen dat iemand dichtbij hem/haar staat terwijl jij er de kriebels van krijgt. De een heeft het nodig om nog een superactief weekend tegemoet te gaan na een drukke werkweek terwijl jij snakt naar rust. Jij bepaalt jouw grenzen, een ander kan dit niet in jouw plaats.
Bovendien verschillen grenzen ook van relatie tot relatie. In de relatie met je partner kan je meer verdragen dan in de relatie met je collega. Zo is het ene familielid ook het andere niet. Na een tijdje kunnen grenzen zelfs helemaal veranderen. Terwijl je vroeger iets wel kon verdragen, kan je er nu net wel last van hebben.
Het belangrijkste om grenzen te kunnen stellen is … voelen. We moeten terug leren stilstaan en voelen wat iets met ons doet. Hoe voelen we ons als die ene persoon dit doet/zegt. Wat doet dat met ons? Negeer die gevoelens niet, onderdruk ze niet want voor je het weet, reageer je je af op onschuldigen of verdoof je je gevoelens met alcohol, ongezond eten, onpersoonlijke seks,…
Gezonde grenzen werken steeds in twee richtingen: jij kan je wensen en behoeften communiceren maar je respecteert tegelijkertijd ook de wensen en de behoeften van de andere persoon in de relatie. “Doe een ander niet aan wat je zelf niet aangedaan wil worden”, wordt er vaak gezegd. Respecteer dus de grenzen en gevoelens van een ander persoon als jij die van jou gerespecteerd wil zien.
Er zijn drie soorten grenzen:
Fysieke grenzen
Deze grenzen slaan op je persoonlijke ruimte. Hoe dicht wil je dat iemand bij je staat? Welke afstand moeten ze bewaren? Wie mag je aanraken en in welke mate? Wie moet er van je lijf blijven?
Het is heel belangrijk dat je dit heel goed aanvoelt en als je voelt dat een ander hierin te ver gaat, mag je steevast zeggen: “Stop, ik wil dit niet.” Wordt dit weggelachen, neem dan zelf de afstand en zoek desnoods hulp om jouw fysieke grens mee te bekrachtigen. Er is altijd wel iemand die je kan helpen.
Mentale grenzen
Jij hebt het recht om je eigen mening te vormen, te hebben en te uiten. Wat jij denkt of meent, is immers belangrijk en mag niet als “onzin” of “belachelijk” bestempeld worden. De mentale grenzen geven je dus de mogelijkheid jouw mening te uiten en erbij te blijven. Jij hoeft ze niet te veranderen voor anderen.
Emotionele grenzen
Deze grenzen omvatten de lijn tussen jouw gevoelens en de gevoelens van anderen. Jij bent verantwoordelijk voor jouw leven, jouw gevoelens en jouw gedachten. Erken dat je geen controle hebt over de gevoelens van anderen. Jij kan immers nooit bepalen wat die andere persoon voelt of zegt. Je kan er wel op reageren. Wees je er dus bewust van wat je wel of niet leuk vindt om met anderen te delen, respecteer jouw grenzen maar aanvaard ook de grenzen van die andere persoon nl. wat hij of zij met je wil delen.
Wat zijn nu gezonde grenzen?
- “Neen” kunnen zeggen ook al heb je angst.
- Aanvaarden wanneer een ander “neen” zegt. Weet dat de ander “neen” zegt op je vraag, niet tegen jou als persoon.
- Weten wie je bent, waar je voor staat, wat je wil en dat kunnen uiten naar anderen.
- Je persoonlijke grenzen zelf respecteren en geen compromissen sluiten omdat de anderen ze niet willen respecteren.
- Betrokken zijn bij jezelf.
- Je eigen kracht behouden en niet afgeven aan een ander.
- Weten dat jouw gevoelens en behoeften net zo belangrijk zijn als de gevoelens en behoeften van een ander.
- Weten dat je recht hebt om je te voelen zoals jij je voelt en om deze gevoelens te kunnen uiten.
- Respect hebben voor de mening en waarden van anderen terwijl je zelf geen compromissen moet sluiten over je eigen mening en waarden.
- Weten dat jij er mag zijn.
Nu we dit weten, willen we ook wel weten hoe dan die ongezonde grenzen eruit zien en die zijn soms best confronterend…
Hier zijn enkel voorbeelden van ongezonde grenzen.
- “Ja” zeggen terwijl je voelt dat je “neen” had moeten zeggen.
- Niet aanvaarden als een ander “neen” zegt maar die proberen te overtuigen om een “ja” te krijgen.
- Je verantwoordelijk voelen voor andermans gevoelens of geluk.
- Geen respect hebben voor de meningen, overtuigingen, waarden en normen van anderen omdat je er het niet mee eens bent. Het is niet omdat je niet dezelfde waarden, overtuiging en mening hebt, dat de jouwe juist zijn. Iedereen heeft recht op zijn overtuigingen, meningen, waarden en normen.
- Steeds het gevoel hebben dat jij een ander moet “helpen” of “redden”. Iedereen is verantwoordelijk voor zijn of haar leven. Jij kan enkel jezelf helpen en aan je eigen leven iets veranderen. De ander moet het zelf doen. Jij kan nog zoveel pogingen doen om te “redden” of te “helpen” … als de andere niet wil, dan zal er niets te redden vallen.
- De fysieke grenzen van een ander persoon “oversteken” zonder zijn/haar toestemming. Als iemand “neen” zegt, is het neen. Als iemand “stop” zegt, moet je stoppen.
- Lachen met emoties van anderen of die bagatelliseren.
- Zeggen tegen anderen dat ze “flink” moeten zijn als ze het moeilijk hebben.
In mijn volgend artikel leer je hoe jij je grenzen kan stellen. Hoe zit het met jouw grenzen? Schrijf hieronder hoe jij je grenzen stelt en wees op die manier een inspiratie voor anderen.